ZAMAN ZARFLARIYLA TENSE UYUMU – JUST, YET, ALREADY, STILL KULLANIMI

Jun 14







İngilizce öğrenirken karşımıza sıkça çıkan ama çoğu zaman kafamızı karıştıran bazı kelimeler vardır: just, yet, already, still. Bu kelimeler tek başına anlam ifade eder ama asıl güçlerini cümle içinde doğru zamanla (tense) birlikte kullanıldıklarında gösterirler.

Bu yazıda, her birini sade, anlaşılır ve bol örnekli şekilde ele alacağız. Hangi zamanla kullanılırlar, nerede dururlar, cümleye nasıl bir anlam katarlar, hepsini birlikte görelim.

1. Just – “Henüz, Az Önce, Yeni”

Just, genellikle Present Perfect Tense ile birlikte kullanılır. Anlamı, "çok kısa süre önce", "henüz" veya "az önce" demektir.

Kullanımı:
  • Just + have/has + V3 (fiilin üçüncü hali)

Örnek Cümleler:

İngilizce Cümle  Türkçesi
I have just finished my homework.  Az önce ödevimi bitirdim.
She has just left the office.  Az önce ofisten çıktı.
We have just heard the news.  Haberi az önce duyduk.

Not:
“Just” genellikle yardımcı fiil (have/has) ile fiil arasında kullanılır.

2. Yet – “Henüz, Daha”

Yet, olumsuz ve soru cümlelerinde kullanılır. Cümleye göre “henüz” ya da “daha” anlamına gelir.

Kullanımı:
  • have/has + not + V3 + yet (olumsuz)
  • Have/Has + özne + V3 + yet? (soru)

Örnek Cümleler:

İngilizce Cümle  Türkçesi
I haven’t finished my work yet.  İşimi henüz bitirmedim.
Has she called you yet?  Sana telefon etti mi? (Henüz?)
They haven’t arrived yet.  Henüz varmadılar.

Not:
“Yet” her zaman cümle sonunda yer alır.

3. Already – “Zaten, Çoktan, Daha Önce”

Already, genellikle olumlu cümlelerde kullanılır ve yapılan eylemin beklenenden önce gerçekleştiğini anlatır. Genellikle Present Perfect Tense ile birlikte kullanılır.

Kullanımı:
  • Have/has + already + V3
    veya
  • Already cümle sonunda da yer alabilir.

Örnek Cümleler:

İngilizce Cümle  Türkçesi
I have already eaten lunch.  Öğle yemeğini çoktan yedim.
She has already finished her project.  Projesini zaten bitirmiş.
We have already seen that movie.  O filmi zaten gördük.

Not:
“Already” genellikle yardımcı fiil ile fiilin arasında yer alır ama cümle sonunda da kullanılabilir.

4. Still – “Hâlâ, Hâlen”

Still, genellikle Present Continuous veya Present Perfect ile birlikte kullanılır. Bir eylemin ya devam ettiğini ya da henüz gerçekleşmediğini ifade eder.

Kullanımı:
  • Still + be + V-ing (devam eden durumlar)
  • Still + haven’t/hasn’t + V3 (henüz olmamış durumlar)


Örnek Cümleler:

İngilizce Cümle  Türkçesi
I am still waiting for the bus.  Hâlâ otobüsü bekliyorum.
She is still studying for her exams.  Hâlâ sınavlarına çalışıyor.
He still hasn’t called me.  Hâlâ beni aramadı.

Not:
“Still” genellikle cümlede erken bir konumda yer alır, genelde öznenin hemen önünde.

Just – Yet – Already – Still Karşılaştırmalı Tablo

Zaman Zarfı    Anlamı  Kullanıldığı Zaman  Cümle Türü Konumu
Just   Az önce, henüz  Present Perfect  Olumlu Have/Has + just + V3
Yet  Henüz, daha  Present Perfect  Olumsuz/
Soru 		 Cümle sonunda
Already  Zaten, çoktan  Present Perfect  Olumlu  Have/Has + already + V3
Still  Hâlâ, halen Present Cont./Perf.  Olumlu/
Olumsuz 		  Özneden önce/ Have/Has’t + V3

En Sık Yapılan Hatalar

Yanlış Cümle  Doğru Cümle  Neden Yanlış?
I just have finished dinner. I have just finished dinner.   “Just” yardımcı fiille fiil arasına gelir.
I haven’t yet finished.  I haven’t finished yet.  “Yet” cümle sonunda kullanılır.
She still didn’t call me.  She still hasn’t called me.  Present Perfect tense kullanılmalı.
I already have seen him.   I have already seen him. Yardımcı fiil önce gelir.

Sonuç

Zaman zarfları olan just, yet, already, still, cümledeki zaman yapısını doğrudan etkileyen, anlamı belirleyen önemli unsurlardır. Doğru zamanda, doğru yerde kullanıldığında hem gramer olarak düzgün cümleler kurarız hem de mesajımızı tam olarak iletiriz.

Bu yazıyı okuduktan sonra, bu kelimeleri duyduğunda artık kafan karışmayacak. Cümle içinde nerede durmaları gerektiğini ve hangi tense ile kullanıldıklarını biliyorsun.

Mini Alıştırma 

Aşağıdaki boşluklara doğru zaman zarfını (just, yet, already, still) getirelim. 
  1. I have ______ finished my assignment.
  2. Have you eaten breakfast ______?
  3. He ______ hasn’t responded to my email.
  4. We’ve ______ seen that movie, let’s pick another.
  5. I’m ______ working, I’ll join you later.