“SHALL” KULLANIMI – GÜNÜMÜZDEKİ YERİ VE RESMİYET İLİŞKİSİ

Jul 12

İngilizce öğrenirken karşımıza çıkan ve bazen kafa karıştıran kelimelerden biri de "shall"'dır. Biliyoruz ki, günlük konuşmalarda "will" veya "going to" kadar sık rastlamıyoruz. Genellikle eski filmlerde, resmi metinlerde ya da kraliçenin ağzından duyduğumuz bu kelime, günümüzde hala geçerliliğini koruyor mu? Peki, "shall" gerçekten de sadece eski moda bir kelime mi, yoksa modern İngilizcede kritik bir rolü var mı?

Bu yazıda, "shall"ın bugünkü yerini, resmiyetle olan ilişkisini ve günlük konuşmada nerede kullanılabileceğini adım adım inceleyeceğiz. Hazır olun, biraz tarih, biraz dilbilgisi ve bolca örnekle "shall"ın gizemini çözeceğiz.

"Shall" Nedir ve Neden Bu Kadar Farklı Hissediyor?

"Shall" bir yardımcı fiildir (modal verb). Tıpkı "will," "may," veya "can" gibi, ana fiile farklı bir anlam katar. Temelde gelecekteki eylemleri ifade etmek için kullanılır. Ancak, "will"den farklı olarak, "shall" çok daha kuralcı, resmi ve bazen de zorunlu bir tona sahiptir.

Geçmişe Kısa Bir Bakış: "Shall" ve "Will" Ayrımı

Eski İngilizcede, "shall" ve "will" arasında katı kurallar vardı. Geleneksel olarak, "I" (ben) ve "we" (biz) özneleriyle gelecek zamanı ifade etmek için "shall" kullanılırdı:
  • I shall go. (Ben gideceğim.)
  • We shall meet tomorrow. (Yarın buluşacağız.)

Diğer öznelerle (he, she, it, they, you) ise "will" kullanılırdı.

Ancak zamanla, bu ayrım kayboldu. Günümüz modern İngilizcesinde, özellikle Amerikan İngilizcesinde, "will" hemen hemen tüm öznelerle gelecek zamanı ifade etmek için standart hale geldi. "Shall" ise günlük dilden çekilerek daha özel alanlara hapsoldu.

Günümüzdeki "Shall" Kullanımı: Resmiyetin Kalesi

"Shall" kelimesinin günümüzde en güçlü olduğu alan, kesinlikle resmi ve hukuki dildir. Sözleşmelerde, yasal metinlerde, yönetmeliklerde ve resmi bildirilerde "shall" hala aktif olarak kullanılır.

Bu bağlamlarda "shall," zorunluluk veya kesin bir talep anlamı taşır. Adeta "bu yapılmalıdır" veya "bu olmak zorundadır" der.

Yasal ve Kurumsal Dilde "Shall"

Yasal metinlerdeki kullanımı, "shall" kelimesinin resmiyetle olan ilişkisini netleştirir. Bu bağlamlarda "shall" bir eylemin yapılmasını gerektiren bir yükümlülük belirtir.
  • Örnek: The Tenant shall pay the rent on the first day of each month. (Kiracı, her ayın birinci günü kirayı ödeyecektir.)

Bu örnekte "shall pay" (ödeyecektir) ifadesi, kiracının kira ödeme yükümlülüğünün kesin ve yasal bir gereklilik olduğunu gösterir.

"Shall" Kullanımının Resmi Ortamlardaki Rolü

"Shall"ın resmi ortamlardaki kullanımını gösteren bazı ana noktalar:

  1. Zorunluluk ve Yükümlülük: Tıpkı "must" veya "is required to" gibi, kesin bir eylemi emreder.
  2. Kararlılık ve Kesinlik: Gelecekteki bir eylemin gerçekleşeceğine dair güçlü bir kararlılık ifade eder.
  3. Geleneksel Protokol: Özellikle İngiliz Kraliyet protokolü gibi geleneksel ve resmi ortamlarda kullanılır.

Günlük Konuşmada "Shall": Sadece Kibar Bir Davet mi?

"Shall" kelimesi günlük dilden çekilmiş olsa da, İngiliz İngilizcesinde (British English) hala belirli durumlarda karşımıza çıkar. Bu durumlarda "shall" resmiyeti azaltarak, daha çok bir öneri veya nazik bir davet anlamı taşır.

En Yaygın Kullanım Alanları:

1. Öneri ve İstek Sorma ("Shall I/we...?")

Bu, "shall"ın günlük hayatta en sık kullanılan formudur. Genellikle bir şey yapmayı teklif ederken kullanılır:

  • Shall I open the window? (Pencereyi açayım mı?)
  • Shall we go for a coffee? (Kahve içmeye gidelim mi?)

Bu kullanımdaki "shall," "Will you let me...?" veya "Do you want me to...?" gibi ifadelere göre daha kibar ve nazik bir ton taşır.

2. Güçlü Bir Söz Verme (Nadiren)

Eski filmlerdeki gibi, bazen bir sözü kuvvetlendirmek için kullanılabilir:


You shall not pass! (Geçemeyeceksin!) – (Tolkien hayranları bilir.)

Bu tür kullanımlar, günlük konuşmada oldukça teatral ve alışılmadık kabul edilir.

"Shall" ve "Will" Arasındaki Farklar (Özet Tablo)

"Shall" ve "will" arasındaki temel farkları anlamak için aşağıdaki tabloya göz atın:

ÖzellikShallWill
Ana Kullanım AlanıResmi, hukuki, edebi metinler; İngiliz İngilizcesinde öneri/teklifler.Günlük konuşma, tüm öznelerle gelecek zaman.
Anlam TonuYükümlülük, zorunluluk, kesinlik (resmi); kibar öneri (günlük).Niyet, tahmin, öngörü, genel gelecek zaman.
Resmiyet DerecesiÇok Yüksek (özellikle yasal metinlerde).Normal (standart günlük dil).
Amerikan İngilizcesiÇok Nadir (genellikle kullanılmaz).Standart.
İngiliz İngilizcesiBelirli durumlarda kullanılır (önerilerde).Standart.

Neden "Shall"ın Kullanımı Azaldı?

"Shall"ın günlük dilden çekilmesinin temel nedenleri dilin evrimi ve basitleşmesidir. Konuşma dili genellikle en kısa ve en kolay yolu tercih eder.

  • Basitleşme: "Will" kullanımı, tüm özneler için tek bir yardımcı fiil olduğu için daha kolaydır. Dil, daha pratik olanı benimsemiştir.
  • Duygusal Ton: "Shall" zorunluluk veya eski moda bir resmiyet hissi uyandırır. Günlük konuşma ise daha rahat ve doğal olmayı hedefler.
  • Amerikan İngilizcesinin Etkisi: Küresel dilin yaygınlaşmasında Amerikan İngilizcesinin etkisi büyüktür ve Amerikan İngilizcesi "shall" yerine "will"i tercih eder.

Sonuç: "Shall"ın Modern İngilizcedeki Yeri

Özetle, "shall" kelimesi modern İngilizcenin zorunlu bir parçası olmaktan çıkmış, ancak tamamen kaybolmamıştır.

Günlük konuşmada "shall" kullanmak sizi kibar veya biraz nostaljik gösterebilir, ancak genel olarak "will" veya "going to" kullanmak daha doğaldır. Ancak, hukuki veya resmi bir metinle karşılaştığınızda, "shall"ın kesin ve zorunlu anlamını hatırlamak, metni doğru anlamak için kritik önem taşır.

"Shall" bugün hala yaşıyor, sadece daha sessiz ve resmi bir köşede. Tıpkı bir kütüphanedeki eski, ağır bir cilt gibi, modern dünyaya nadiren çıkıyor, ama çıktığında da güçlü bir otoriteyle konuşuyor.