PAST SIMPLE Mİ, PRESENT PERFECT Mİ? ZAMAN UYUMU VE ANLAM DERİNLİĞİ

Dec 13









İngilizce öğrenenlerin en çok karıştırdığı konulardan biri: Past Simple ve Present Perfect zamanları. İkisi de geçmişten bahseder ama anlam, kullanım ve ipuçları açısından önemli farklar vardır. Bu yazıda, bu iki zamanın farklarını sade bir dille inceleyeceğiz. Tablo ve örneklerle kafandaki soru işaretlerini gidermeye çalışacağız.

1. Past Simple (Di’li Geçmiş Zaman) Nedir?

Geçmişte olmuş ve bitmiş olayları anlatır. Olayın zamanı bellidir ve artık etkisi kalmamıştır.

Kullanım Alanları:
  • Belirli bir zamanda gerçekleşmiş olaylar
  • Anlatıcının gözünde tamamlanmış eylemler
  • Kısa hikaye veya olay anlatımları

    Zaman Zarfları:
  • yesterday
  • last week / last year
  • in 2010
  • two days ago

    Örnekler:
  • I visited Paris in 2021. (2021’de gittim, bitti.)
  • She watched a movie last night.

2. Present Perfect (Yakın Geçmiş Zaman) Nedir?

Geçmişte başlamış ve etkisi bugüne kadar süren olayları anlatır. Belirli bir zaman verilmez. Vurgu, zaman değil deneyim, sonuç veya etki üzerindedir.

Kullanım Alanları:
  • Deneyimler (zamanı önemli değil)
  • Henüz tamamlanmamış eylemler
  • Yeni tamamlanmış olaylar
  • Etkisi hala süren durumlar

    Zaman Zarfları:
  • just
  • already
  • yet
  • ever / never
  • since / for
  • recently / lately

    Örnekler:
  • I have visited Paris. (Ne zaman olduğu önemli değil.)
  • She has just watched a movie. (Yeni bitmiş.)

3. Past Simple vs. Present Perfect – Farklar

Aşağıdaki tabloda en net farkları görebilirsin:

Özellik Past Simple   Present Perfect
Zaman  Belirli (in 2015, yesterday)  Belirsiz (ever, never, just)
Etki  Geçmişte bitti  Bugüne etkisi var
Deneyim mi?  Genelde hayır  Genellikle evet
Soru  When did you go?  Have you ever been?
Yapı  Verb + ed / V2  have/has + V3

4. Karıştırılan Durumlara Dikkat!

1. Zaman Zarfı Kullanımı
Eğer cümlede yesterday, last year, in 2005 gibi bir zaman varsa:
→ Past Simple
Doğru: I saw that movie last night.
Yanlış: I have seen that movie last night. 

2. Deneyim Belirtme
Zaman verilmeden “bir şeyi yaptın mı?” sorusu:
→ Present Perfect
Doğru: Have you ever tried sushi?
Yanlış: Did you ever try sushi? (Amerikan İngilizcesi'nde bazen kullanılır ama genelde tercih edilmez.)

3. Yakın Geçmiş / Yeni Olan Bir Şey
Just, already, yet gibi zarflar varsa:
→ Present Perfect
Örnek: She has just left the office.

5. Ne Zaman Hangisini Kullanmalıyım?

Aşağıdaki liste bu konuda işini kolaylaştıracak:

Present Perfect Kullan:
  • Hayatında bir şeyi yapıp yapmadığını soruyorsan:
  • Have you ever been to London?
  • Deneyim aktarıyorsan:
  • I have met many interesting people.
  • Henüz tamamlanmamış bir zaman dilimi içindeysen:
  • I’ve read five books this month.
  • Yeni olmuş olaylar için:
  • He has just arrived.

    Past Simple Kullan:
  • Zaman belliyse:
  • I visited London in 2019.
  • Hikaye anlatıyorsan:
  • We went to the park and had ice cream.
  • Bir zaman dilimi tamamlanmışsa:
  • I didn’t read any books last month.

6. Sık Yapılan Hatalar

Hata 1:
I have seen that movie yesterday. ❌
(Zaman var → Past Simple gerekir.)
Doğru: I saw that movie yesterday. ✔️

Hata 2:
Did you ever go to Spain?
(Daha doğal olanı Present Perfect ile sormak.)
Daha iyi: Have you ever been to Spain?

Hata 3:
She has gone to the cinema last night. ❌
Doğru: She went to the cinema last night. ✔️

7. Sonuç: Zamanlar Arasında Uyum Kur

Past Simple ve Present Perfect, birbirine çok benzeyen ama farklı anlamlar taşıyan iki zaman. Karar verirken şu soruları sor:
  • Zaman belli mi?
  • Etkisi hala sürüyor mu?
  • Deneyimden mi söz ediyorsun?

    Unutma, Past Simple geçmişte kalır.
    Present Perfect ise geçmişle bugün arasında bir bağ kurar.
    Bu farkı anladığında İngilizce anlatımın çok daha güçlü olacak.

Mini Alıştırma

Aşağıdaki boşlukları doğru zamanla doldur:
  1. I _______ (see) that movie last year.
  2. She _______ (just/finish) her homework.
  3. We _______ (go) to Paris in 2018.
  4. Have you ever _______ (eat) sushi?
  5. They _______ (not arrive) yet.