İNGİLİZCE ZAMANLARIN TÜRKÇEYE ÇEVİRİSİNDE EN ÇOK YAPILAN HATALAR

Jul 3
Merhaba sevgili dil meraklıları! İngilizce öğrenme serüveninde hepimiz zamanlarla boğuşmuşuzdur, değil mi? Simple Present, Past Continuous, Present Perfect... Aman Allah'ım! Bir de bunları Türkçeye çevirirken yaşanan kafa karışıklıkları var ki, evlere şenlik. "Geldim" mi, "geliyordum" mu, yoksa "gelmiştim" mi? İşte bu yazıda, İngilizce zamanları Türkçeye çevirirken en sık yapılan hataları mercek altına alacak ve bu hatalara bir daha düşmemen için pratik ipuçları vereceğim. Hazır mısın? Hadi başlayalım!

Neden Bu Kadar Çok Hata Yapıyoruz?

Öncelikle, neden bu kadar çok hata yaptığımızı anlamak önemli. İngilizce ve Türkçe, gramer yapıları ve zaman algıları açısından oldukça farklı diller. İngilizce'de her anın, her durumun kendine özgü bir zaman formu varken, Türkçe'de bu kadar keskin ayrımlar olmayabiliyor. Örneğin, İngilizce'deki "Present Perfect Tense" (Have/Has + V3) Türkçe'de tek bir karşılığı olmayan, duruma göre farklı çeviriler gerektiren bir yapı. İşte bu yüzden, kelime kelime çeviri yapmaya kalktığımızda işler karışıyor. Amacımız, cümledeki anlamı ve zamanın ruhunu doğru bir şekilde yakalamak olmalı.

En Sık Yapılan Hatalar ve Çözümleri 

Şimdi gelelim asıl konuya: En sık yapılan çeviri hataları ve bu hatalardan nasıl kurtulacağın!

1. Simple Present Tense: Her Zaman "Şimdiki Zaman" Değil!

Simple Present Tense, adından da anlaşıldığı gibi "basit şimdiki zaman" olarak bilinir. Ancak Türkçeye çevirirken her zaman şimdiki zamanla çevrilmez. İşte asıl hata burada başlıyor!

Ne Zaman Hata Yapıyoruz?
Genel gerçekleri, alışkanlıkları ve rutinleri ifade ederken İngilizce'de Simple Present kullanılırız. Ama Türkçe'de bazen geniş zamanı kullanırız.

Yanlış Çeviri Örneği:
  • "The sun rises in the east."
  • Yanlış: "Güneş doğuda yükseliyor." (Şimdiki zamanmış gibi)

Doğru Çeviri Örneği:
  • "The sun rises in the east."
  • Doğru: "Güneş doğuda yükselir." (Geniş zaman)

    Püf Noktası    : Simple Present, genellikle bir eylemin genel bir geçerliliği olduğunu veya süreklilik arz eden bir durum olduğunu belirtir. Bu durumlarda Türkçe'de genellikle geniş zaman (-r, -er, -ır, -ür) kullanırız.

2. Present Continuous Tense: "Şu An Yapıyorum"dan Fazlası!

Present Continuous Tense, genellikle "şu an yaptığımız" şeyleri ifade eder. Ancak, gelecek planları ve geçici durumlar için de kullanılır.

Ne Zaman Hata Yapıyoruz?
Yakın gelecekteki planları ifade ederken Türkçeye direkt "yapıyor" şeklinde çevirmek.

Yanlış Çeviri Örneği:
  • "I am meeting my friends tomorrow."
  • Yanlış: "Yarın arkadaşlarımla buluşuyorum." (Türkçede garip durabilir)

Doğru Çeviri Örneği:
  • "I am meeting my friends tomorrow."
  • Doğru: "Yarın arkadaşlarımla buluşacağım." veya "Yarın arkadaşlarımla buluşuyorum." (Duruma göre ikisi de olabilir ama ilki daha yaygın)

    Püf Noktası:     Cümledeki zaman zarfına dikkat! "Tomorrow", "next week" gibi gelecek belirten ifadeler varsa, gelecek zamanla çevirmek daha doğru olacaktır.

3. Present Perfect Tense: En Çok Zorlayan Canavar!

Ah, Present Perfect! Birçok öğrencinin kabusu. Çünkü Türkçede tam bir karşılığı yok! Geçmişle şimdiki zaman arasındaki köprüyü kurar.

Ne Zaman Hata Yapıyoruz?
"Simple Past" ile karıştırmak. Yani eylemin ne zaman yapıldığı önemli olmamasına rağmen, geçmiş zamanla çevirmek.

"Miş'li geçmiş zaman" ile sürekli aynı tutmak.

Yanlış Çeviri Örnekleri:
  • "I have visited Paris."
  • Yanlış: "Paris'i ziyaret ettim." (Ne zaman? Geçmişte net bir an yoksa yanlış olabilir.)
  • "She has lived here for five years."
  • Yanlış: "O beş yıldır burada yaşadı." (Hala yaşıyorsa yanlış.)

Doğru Çeviri Örnekleri:
  • "I have visited Paris."
  • Yanlış: "Paris'i ziyaret ettim." (Ne zaman? Geçmişte net bir an yoksa yanlış olabilir.)
  • "She has lived here for five years."
  • Yanlış: "O beş yıldır burada yaşadı." (Hala yaşıyorsa yanlış.)

Püf Noktası:

Kullanım AmacıTürkçe Çeviri YaklaşımıÖrnek
Deneyimler-Mış/-miş (yaptım/yapmışlığım var), -Dım/-di (yaptım)"I have eaten sushi before." -> "Daha önce sushi yedim/yemişliğim var."
Sonucu Devam Eden Eylemler-Dı (yaptı), -yor (yapıyor - süresi belirtildiğinde)"He has broken his leg." -> "Bacağını kırdı." (Şu an kırık) "She has studied for hours." -> "Saatlerdir ders çalışıyor." (Hala çalışıyor veya etkisi sürüyor)
Henüz Tamamlanmamış EylemlerGenellikle şimdiki zaman veya geniş zaman"I haven't seen him yet." -> "Onu henüz görmedim."

Unutma: Present Perfect, eylemin ne zaman yapıldığından çok, eylemin şu anki durumla olan bağlantısını veya yaşanmış bir tecrübeyi vurgular.

4. Past Perfect Tense: "Miş'li Geçmiş"in Abisi!

Past Perfect Tense, genellikle "geçmişin geçmişi" olarak tanımlanır. Yani, geçmişte bir olaydan daha önce gerçekleşen başka bir olayı anlatır.

Ne Zaman Hata Yapıyoruz?
Simple Past ile karıştırmak. Yani iki geçmiş olaydan hangisinin daha önce olduğunu belirtirken hata yapmak.

Yanlış Çeviri Örneği:
  • "When I arrived, he had left."
  • Yanlış: "Ben vardığımda o ayrıldı." (Ayrılma eylemi varıştan önce gerçekleştiği açık değil.)

Doğru Çeviri Örneği:
  • "When I arrived, he had left."
  • Doğru: "Ben vardığımda o ayrılmıştı." (Ayrılma eyleminin daha önce gerçekleştiği açıkça belli.)

    Püf Noktası:     Cümlede iki geçmiş zamanlı eylem varsa ve bunlardan birinin diğerinden daha önce gerçekleştiğini vurgulamak istiyorsan, Past Perfect kullanırız. Türkçe'ye genellikle -mişti veya -mıştı ile çevrilir.

5. Future Tenses (Will & Going To): Gelecek Hep Aynı Değil!

İngilizce'de gelecek zamanı ifade etmek için hem "will" hem de "be going to" kullanılır. Ancak aralarında farklar vardır ve Türkçeye çevirirken bu farkları göz ardı etmek hataya yol açabilir.

Ne Zaman Hata Yapıyoruz?
"Will" ve "be going to" arasındaki planlama, niyet ve anlık karar farklarını göz ardı etmek.

Yanlış Çeviri Örnekleri:
  • "I think it will rain."
  • Yanlış: "Sanırım yağmur yağacak." (Niyet mi, tahmin mi?)
  • "I am going to study tonight."
  • Yanlış: "Bu gece çalışacağım." (Planlı olduğu vurgusu kaybolabilir.)

Doğru Çeviri Örnekleri:
  • "I think it will rain."
  • Doğru: "Sanırım yağmur yağacak." (Tahmin, anlık karar)
  • "I am going to study tonight."
  • Doğru: "Bu gece çalışacağım/çalışmayı düşünüyorum/çalışmaya niyetim var." (Planlı eylem)

Püf Noktası:
  • Will: Genellikle anlık kararlar, tahminler, sözler ve teklifler için kullanılır. Türkçeye direkt -ecek/-acak ile çevrilir.
  • Be going to: Genellikle önceden yapılmış planlar, niyetler ve mevcut kanıtlara dayalı tahminler için kullanılır. Türkçeye yine -ecek/-acak ile çevrilse de, cümleye "planlıyorum", "niyetim var" gibi anlamlar katmak çeviriyi daha doğru hale getirebilir.

Çeviri Yaparken Altın Kurallar: Ezberlemeden Anla!

  1. Kelime Kelime Çeviriden Kaçın: Bu en büyük düşman! İngilizce ve Türkçe'nin farklı dil ailelerinden geldiğini unutma. Cümlenin anlam bütünlüğünü ve zamanın ruhunu yakalamaya çalış.

  2. Bağlama Dikkat Et: Cümle tek başına durmuyor. Önceki ve sonraki cümleler, metnin genel konusu çeviriyi etkiler. Bağlam, anlamı belirleyen en önemli faktördür.

  3. Zaman Zarflarına Odaklan: "Yesterday", "now", "tomorrow", "for five years", "already", "yet" gibi zaman zarfları, hangi zamanın kullanıldığına dair ipuçları verir. Bu zarflar, doğru çeviriyi yapmanda sana yol gösterecektir.

  4. Türkçe'deki Karşılıkları Geniş Düşün: Bazen tek bir İngilizce zamanın Türkçede birden fazla karşılığı olabilir. En uygun olanı seçmek için cümlenin verdiği ekstra ipuçlarını kullan.

  5. Pratik Yap, Bol Bol Okuyu: En iyi öğrenme yöntemi pratik yapmak ve maruz kalmaktır. İngilizce metinleri Türkçe'ye çevirmeye çalış, Türkçe metinleri İngilizce'ye çevirmeye çalış. Bol bol İngilizce kitap oku, dizi izle. Zamanla bu incelikleri kavramaya başlayacaksın.

Sonuç 

Gördüğün gibi, İngilizce zamanları Türkçeye çevirmek gözünü korkuttuğu kadar zor değilmiş! Önemli olan, ezberden ziyade anlayarak çeviri yapmak ve iki dilin arasındaki farklılıkları kavramak. Bu rehberdeki ipuçlarını ve sık yapılan hataları aklında tutarak, çevirilerini çok daha doğru ve akıcı hale getirebilirsin.

Unutma, dil öğrenmek bir süreçtir ve hatalar bu sürecin doğal bir parçasıdır. Önemli olan, hatalarından ders çıkarıp ilerlemektir.