AKTİF VE PASİF CÜMLELER (ACTIVE VS. PASSIVE VOICE) – GENİŞTEN DETAYA

Jun 16
İngilizce öğrenen çoğu kişinin kafasını karıştıran konulardan biri de aktif ve pasif cümle yapılarıdır. Bu yazıda, aktif ve pasif cümleler nedir, nasıl kurulur, ne zaman hangisi tercih edilir gibi sorulara sade ve anlaşılır şekilde cevap vereceğiz. Hazırsan başlayalım!

1. Aktif ve Pasif Cümle Nedir?

Aktif Cümle (Active Voice)

Cümlede işi yapan (özne), fiilden önce gelir ve fiili bizzat gerçekleştirir.

Örnek:
  • The chef cooks the meal.
    (Yemek şef tarafından pişirilir.)
    Burada “the chef” işi yapan kişidir. Cümle “aktif”tir.

Pasif Cümle (Passive Voice)

İşi yapan kişi önemli değilse ya da bilinmiyorsa, cümlede nesne öne alınır ve fiil edilgen hale getirilir.

Örnek: 
  • The meal is cooked by the chef.
    (Yemek, şef tarafından pişirilir.)

    Burada odak yemek üzerindedir. “by the chef” kısmı ek bilgi olarak gelir. Cümle "pasif"tir. 

2. Neden Pasif Cümle Kullanılır?

Hangi durumlarda pasif yapı tercih edilir:
  • İşi yapan kişi bilinmiyorsa:
  • My bag was stolen. (Çantam çalındı.)
  • İşi yapan kişi önemli değilse:
  • The building was constructed in 1990.
  • Bilgiyi nesne odaklı vermek istiyorsak:
  • The homework was completed by the student.

3. Aktif ve Pasif Cümlelerin Yapı Karşılaştırması

Pasif yapıda her zaman “be” fiilinin uygun formu + fiilin 3. hali (V3) kullanılır.

Zaman  Aktif Cümle  Pasif Cümle
Simple Present   He writes a letter. A letter is written (by him).
Simple Past  They cleaned the room.  The room was cleaned (by them).
Present Perfect   She has finished the report. The report has been finished (by her).
Future  They will open the shop.  The shop will be opened (by them).
Modal (can, must)  You must follow the rules.  The rules must be followed.

4. Pasif Cümle Nasıl Kurulur?

Pasif yapı genellikle şu formülle kurulur:

Nesne + be fiili (doğru zamanda) + fiilin 3. hali (V3) + (by + özne)

Örneklerle Açıklayalım:
  1. Aktif: The teacher explains the lesson.
    Pasif: The lesson is explained (by the teacher).
  2. Aktif: They painted the walls.
    Pasif: The walls were painted (by them).
  3. Aktif: She will deliver the documents.
    Pasif: The documents will be delivered (by her).

5. Pasif Cümlelerde Zamanlara Göre Kullanım

Her zamanın pasif hali biraz farklıdır. İşte en sık kullanılan zamanlar ve pasif cümle örnekleri:

  • Simple Present Passive
    English is spoken all over the world.

  • Simple Past Passive
    The project was completed last week.

  • Present Perfect Passive
    The email has been sent.

  • Future Passive
    The new product will be launched next month.

  • Modal Passive
    The room must be cleaned.

6. Pasif Cümlede “By” Kullanımı

“By” ifadesi, eylemi yapan kişiyi belirtmek için kullanılır ama genellikle eğer özne önemli değilse atlanabilir.

Örnek:
  • The book was written by George Orwell.
  • The windows were broken. (Kim tarafından olduğu önemli değilse “by” kullanılmaz.)

7. Hangi Durumlarda Aktif, Hangi Durumlarda Pasif Tercih Edilmeli?

Aktif Cümle:
  • Daha kısa ve doğrudan.
  • Yazar veya konuşmacı eylemi yapanı vurgulamak ister.

    Kullan:
  • Günlük konuşma
  • Blog yazıları
  • Açık ve net iletişim gereken yerlerde

Pasif Cümle:
  • Nesneye veya sonuca odaklanmak isteniyorsa
  • Bilgi resmiyet kazanmalıysa
  • Öznenin kim olduğu bilinmiyorsa

    Kullan:
  • Akademik yazılar
  • Bilimsel açıklamalar
  • Haberler

8. Aktif ve Pasif Dönüşüm Örnekleri 

  1. People use smartphones every day.
    → Smartphones are used every day.
  2. She didn’t clean the kitchen.
    → The kitchen wasn’t cleaned.
  3. They have built a new hospital.
    → A new hospital has been built.
  4. The manager will sign the documents.
    → The documents will be signed.
  5. You must wear a seatbelt.
    → A seatbelt must be worn.

9. Sık Yapılan Hatalar

  • Fiilin 3. hali yerine 2. hali kullanmak
  • Yanlış: The letter was wrote.
  • Doğru: The letter was written.

  • “Be” fiilini unutmak
  • Yanlış: The homework completed.
  • Doğru: The homework was completed.

  • Özneyi pasif cümleye gereksiz yere dahil etmek
  • Pasif cümlede “by” ifadesi her zaman gerekli değildir.

10. Sonuç: Hangisi Ne Zaman?

Aktif cümle, çoğu durumda daha net ve anlaşılırdır. Ancak pasif cümle de doğru yerde kullanıldığında cümleyi hem daha resmi hem de etkili yapabilir. İngilizce yazarken ya da konuşurken bu farkı bilmek iletişim becerilerini geliştirir.

Bu yazıda aktif ve pasif yapıların ne olduğunu, nasıl kullanıldığını ve aralarındaki farkları detaylıca öğrendik. Şimdi sen de kendi cümlelerini hem aktif hem pasif olarak kurmayı dene!